Autor:Codenga01.08.2024

Co to jest DBMS (Database Management System)

Bazy danych to podstawowy sposób na zbieranie i przechowywanie informacji. Aby można było sprawnie zarządzać danymi, potrzebujemy specjalnego oprogramowania.

DBMS to klucz do efektywnego zarządzania dużą ilością danych.

Co oznacza skrót DBMS?

Skrót DBMS możemy rozwinąć jako Database Management System czyli system zarządzania bazą danych. Jest to oprogramowanie, które umożliwia tworzenie, zarządzanie, organizowanie oraz manipulowanie bazami danych. DBMS zapewnia interfejs do interakcji z bazą danych i umożliwia nam wykonywanie operacji takich jak wstawianie, aktualizacja, usuwanie i pobieranie danych.

Dzięki DBMS, firmy mogą sprawnie funkcjonować bo ten system dba o bezpieczeństwo, integralność oraz łatwość dostępu do danych. Takie systemy zapewniają m.in:

jednoczesny dostęp do bazy dla wielu użytkowników,
minimalizację nadmiarowych danych oraz optymalizację struktury bazy,
możliwość płynnego zwiększania rozmiaru bazy, w miarę napływania nowych danych.

Główne funkcje systemów DBMS

Są różne systemy zarządzania bazami danych, jednak większość z nich oferuje zbliżony zestaw funkcjonalności.

Przechowywanie i organizacja danych - najczęściej w formie tabel.
Zarządzanie integralnością danych - mechanizmy znane jako klucze (główne i obce), ograniczenia oraz reguły spójności.
Transakcje - wymuszają kompletne wykonanie danej operacji, wycofując zmiany jeśli choć jedna część operacji nie może być wykonana (tzw. zasada ACID).
Bezpieczeństwo - kontrola dostępu, przypisywanie uprawnień użytkownikom.
Kopie zapasowe i przywracanie danych - bardzo ważna funkcja w przypadku awarii lub utraty danych.

Główne komponenty DBMS

Typowy system zarządzania bazą składa się z kilku komponentów.

Język DDL (Data Definition Language), który definiuje strukturę bazy danych np. tworzenie tabel, widoków czy indeksów.
Język DML (Data Manipulation Language), który umożliwia manipulowanie danymi. Obejmuje to dodawanie, odczytywanie, aktualizowanie oraz usuwanie danych.
Język DCL (Data Control Language) zarządzający uprawnieniami i kontrolujący dostęp do bazy.

Rodzaje systemów DBMS

Są różne sposoby przechowywania danych w bazie. Dzięki temu można wybrać taki, który najlepiej odpowiada potrzebom danego użytkownika. Najpowszechniejsze typy DBMS wypisaliśmy poniżej.

Relacyjne DBMS (RDBMS)

Dane są przechowywane w tabelach i są ze sobą powiązane za pomocą relacji. Przykłady to MySQL, PostgreSQL, Oracle, SQL Server, SQLite.

Obiektowo-relacyjne DBMS (ORDBMS)

Łączy cechy RDBMS i obiektowego przechowywania danych, co pozwala na bardziej złożone struktury danych i typy.

NoSQL DBMS

Stosowane głównie do dużych ilości danych o nieregularnych strukturach. Obsługują różne modele danych, takie jak dokumenty, klucz-wartość, grafy i bazy danych kolumnowe. Przykłady to MongoDB, Cassandra, Redis

Hierarchiczne DBMS

Dane są przechowywane w strukturze drzewa, co jest mniej elastyczne, ale bardzo szybkie dla określonych rodzajów zapytań. Przykład to IBM Information Management System (IMS).

Sieciowe DBMS

Umożliwiają bardziej złożone relacje między danymi niż model hierarchiczny. Struktura jest reprezentowana przez grafy, w których węzły to obiekty danych, a krawędzie to związki między nimi.

Przykładowe zastosowania DBMS

Bazy danych są praktycznie wszędzie - cały nasz współczesny świat jest oparty na danych. Możemy bez większego problemu, pokazać wiele przykładów realnego zastosowania systemów zarządzania bazami danych.

W bankowości DBMS zarządzają danymi klientów, historią transakcji i saldem konta.
W e-commerce, używa się DBMS do zapisywanie informacji o produktach, klientach i zamówieniach.
Aplikacje internetowe i mobilne, potrzebują DBMS do zapisywanie danych użytkowników, treści itd.

Można śmiało stwierdzić, że DBMS to jeden z ważniejszych elementów cyfrowego świata. Bez tych systemów, nie moglibyśmy sprawnie zarządzać danymi.