Autor: Codenga 07.02.2024

Większość z nas zna popularne języki programowania takie jak Python, Java czy JavaScript. Czasem jednak warto sięgnąć po tzw. "niszowe" języki, które oferują unikalne cechy i zastosowania.

Dlaczego warto poznać niszowe języki?

Nauka niszowego języka to świetny sposób na poszerzenie swoich horyzontów. Dzięki niej możesz nauczyć się świeżego, zupełnie nowego podejścia do rozwiązywania problemów. A to z kolei, może prowadzić do bardziej efektywnego programowania. Programista, który się rozwija to programista skuteczny.

W kolejnych sekcjach tego artykułu przyjrzymy się pięciu niszowym językom programowania, które zasługują na uwagę ze względu na swoje unikalne cechy, zastosowania oraz wkład w różne dziedziny programowania.

Język APL

APL (A Programming Language) to język programowania stworzony przez Kennetha E. Iversona w latach 60. XX wieku. Iverson, laureat Nagrody Turinga, zaprojektował APL, aby umożliwić programistom wyrażanie skomplikowanych operacji matematycznych za pomocą zwięzłej i czytelnej składni.

Cechy APL

APL wyróżnia się niezwykle czytelną składnią, której centralnym elementem są znaki specjalne reprezentujące operacje matematyczne oraz logiczne. Unikalną cechą APL jest tablica jako podstawowa struktura danych. Tak wygląda przykładowa operacja w APL:

A ← 2 4 6 8 10
B ← 1 3 5 7 9
C ← A + B

Zwróć uwagę na użycie znaku plus do sumowania dwóch tablic. Taka operacja w APL może być przeprowadzona bez użycia pętli. To świetny przykład prostego, zwięzłego i bardzo ekspresywnego kodu.

Zastosowania APL

Język APL znajduje zastosowanie głównie w dziedzinach naukowych, matematycznych oraz analizie danych. Dzięki swojej zwięzłej składni i operacjom na tablicach, APL jest idealny do rozwiązywania problemów związanych z przetwarzaniem sygnałów, analizą statystyczną czy modelowaniem matematycznym.

Język Elm

Elm to funkcyjny język programowania. Jego głównym celem było ułatwienie tworzenia rozbudowanych interfejsów użytkownika (UI) poprzez funkcjonalne programowanie i silne typowanie. Znajduje zastosowanie głównie w aplikacjach webowych.

Cechy Elm

Elm bazuje na paradygmacie funkcjonalnego programowania, co oznacza, że programy są zorganizowane wokół funkcji, a zmienne są niemodyfikowalne (immutable). Jednak to, co wyróżnia Elm, to jego model architektury, znany jako "The Elm Architecture". Skupia się on na trzech podstawowych koncepcjach: modelu danych, aktualizacji modelu, i widoku (model-update-view). Ta struktura pozwala na jasne oddzielenie logiki aplikacji od interfejsu użytkownika.

Zastosowania Elm

Elm znalazł zastosowanie głównie w projektach związanych z budową interfejsów użytkownika dla aplikacji webowych. Przykłady to aplikacje do zarządzania stanem, panele administracyjne, czy narzędzia do wizualizacji danych.

Język Raku

Raku, pierwotnie znany jako Perl 6, to język programowania, który powstał jako następca popularnego języka Perl. Rozwój Raku rozpoczął się w 2000 roku, a pierwsza stabilna wersja została wydana w grudniu 2015 roku. Język ten został zaprojektowany z myślą o poprawie wielu aspektów, które ewoluowały w trakcie rozwoju języka Perl 5, z zachowaniem jednak pewnych cech charakterystycznych dla pierwowzoru.

Cechy Raku

Raku charakteryzuje się bogatą, ekspresyjną składnią, która umożliwia programistom wygodne i czytelne pisanie kodu. Jego filozofia obejmuje "wielojęzyczność", co oznacza, że programista może wybierać spośród różnych konstrukcji językowych tak, aby najlepiej dopasować się do danego zadania. Raku również wspiera programowanie obiektowe, funkcjonalne oraz imperatywne.

Przykład kodu Raku:

class Person {
has $.name;
has Int $.age;

method greet {
    say "Hello, my name is $.name and I am $.age years old.";
    }
}
my $person = Person.new(name => "Alice", age => 30);
$person.greet;

Zastosowania Raku

Raku znalazł zastosowanie w różnorodnych dziedzinach, w tym w skryptach systemowych, aplikacjach internetowych, analizie danych oraz programowaniu równoległym. Jego wszechstronność i elastyczność czynią go atrakcyjnym wyborem dla programistów poszukujących narzędzia do różnych celów.

Język Haskell

Haskell, nazwany na cześć amerykańskiego matematyka i logika Haskell Curry'ego, to czysto funkcyjny język programowania. Został stworzony w celu eksperymentowania z konstrukcjami językowymi i wprowadzenia nowatorskich pomysłów z teorii kategorii do programowania. Haskell jest często używany w akademickim środowisku do nauczania funkcyjnego programowania oraz do badań nad teorią typów.

Cechy Haskell

Haskell wyróżnia się zaawansowanym systemem typów, który eliminuje wiele błędów na etapie kompilacji. Typy w Haskell są silne i statyczne, co oznacza, że większość błędów związanych z typami zostanie wykryta przed uruchomieniem programu. Ponadto, Haskell wykorzystuje leniwą ewaluację, co oznacza, że wyrażenia są ewaluowane tylko wtedy, gdy wynik jest faktycznie potrzebny, co może prowadzić do bardziej efektywnego wykorzystania zasobów.

Funkcje w Haskellsą traktowane jako wartości pierwszej klasy, co oznacza, że mogą być przekazywane jako argumenty do innych funkcji, zwracane jako wynik, oraz przechowywane w strukturach danych. Przykładowy kod Haskell

-- Funkcja do obliczania silni
factorial :: Integer -> Integer
factorial 0 = 1
factorial n = n * factorial (n - 1)    

Zastosowania Haskell

Haskell znalazł zastosowanie w różnych obszarach, od tworzenia narzędzi do przetwarzania języka naturalnego po implementację systemów kompilacji. Jego zalety obejmują bezpieczeństwo typów, czytelność kodu, oraz zdolność do wyrażania skomplikowanych operacji matematycznych w sposób zwięzły i deklaratywny.

Chcesz poznać ten fascynujący język programowania? Zacznij od kursu Fundamenty Haskell - to jedyny w języku polskim kurs Haskell z praktycznymi zadaniami!

Język Elixir

Elixir to język programowania stworzony przez José Valima w 2011 roku, a jego działanie było inspirowane Erlangiem. W przeciwieństwie do Erlanga, który skupia się na tworzeniu skalowalnych i niezawodnych systemów telekomunikacyjnych, Elixir został stworzony z myślą o ogólnym zastosowaniu, szczególnie w dziedzinie programowania współbieżnego, rozproszonego i aplikacji czasu rzeczywistego.

Cechy Elixir

Elixir wykorzystuje model aktorów do obsługi współbieżności. Każdy aktor jest niezależnym podmiotem, który może komunikować się z innymi aktorami, przesyłać im wiadomości i reagować na otrzymane komunikaty. Dzięki temu modelowi, Elixir umożliwia łatwe zarządzanie współbieżnością oraz równoległe przetwarzanie.

Zastosowania Elixir

Elixir jest często wykorzystywany do tworzenia systemów rozproszonych, zwłaszcza tam, gdzie wymagane są niskie opóźnienia i wysoka dostępność. Popularną platformą opartą na Elixir jest Phoenix, framework do tworzenia aplikacji internetowych, który wykorzystuje model MVC (Model-View-Controller) oraz posiada wbudowane mechanizmy obsługi współbieżności i komunikacji w czasie rzeczywistym.

Przykładowy kod w języku Elixir:

defmodule MyServer do
use Plug.Router
  
plug :match
plug :dispatch
  
get "/" do
    send_resp(conn, 200, "Hello, Elixir!")
    end
end

Powyższy kod to prosty serwer HTTP w języku Elixir. Widać m.in kod odpowiedzialny za obsługę żądania.

Podsumowanie

W artykule zaprezentowaliśmy pięć fascynujących, niszowych języków: APL, Elm, Raku, Haskell i Elixir. Każdy z tych języków oferuje unikalne cechy oraz zastosowania, które mogą być inspiracją do poszerzenia swoich horyzontów programistycznych. Języki te wyraźnie pokazują bogactwo oraz różnorodność świata programowania.