Autor: 15.12.2021
Wprowadzenie do ekosystemu JavaScript
Co można zrobić za pomocą JavaScript? Może lepiej byłoby zapytać: czego się nie da zrobić?. Bo współczesny JavaScript ma praktycznie nieograniczone możliwości. I jest niekwestionowanym królem języków programowania pod względem popularności.
JavaScript (albo krócej: JS) to nie tylko język. To także bogaty ekosystem narzędzi umożliwiających pisanie aplikacji wszelkiego typu. Dynamiczny rozwój tej dziedziny z jednej strony fascynuje, a z drugiej wręcz przeraża mnogością dostępnych rozwiązań
Niekwestionowana popularność
Szybki rzut okiem na ankietę z serwisu StackOverflow powinien ci wiele wyjaśnić:
https://insights.stackoverflow.com/survey/2020#most-popular-technologies
Najpopularniejsza technologia to...oczywiście JavaScript. Zresztą takich zestawień jest w sieci pełno. Nieważne czy ankieta dotyczy profesjonalnych deweloperów czy też amatorów. Niemal zawsze JS plasuje się na pierwszym miejscu.
Popularność w prostej linii przekłada się na rozpowszechnienie tej technologii. I kreuje zapotrzebowanie na rynku pracy. Ilość ofert dla programistów JavaScript, na chwilę obecną przebija każdy inny język. To jest niekwestionowany numer 1. I na pewno takim pozostanie jeszcze przez długi czas.
Dużo więcej niż prosty język skryptowy
Fenomen JavaScript polega na tym, że początkowo był to prosty język do pisania interaktywnych elementów na stronach internetowych. Pewnie kojarzysz takie rzeczy jak wyskakujące okienka (bardzo denerwujące). Albo rozwijane menu. Albo prosty zegar odliczający czas do końca promocji na stronie. To właśnie przez lata był szczyt możliwości języka.
Tak się jakoś złożyło, że obecnie JavaScript jest używany właściwie do wszystkiego. Do pisania złożonych aplikacji działających w przeglądarce. Do pisania aplikacji mobilnych. Do pisania aplikacji działających na serwerze. Jak to tego doszło? Tego chyba nikt na 100% nie wie. Zresztą nie jest to aż tak istotne.
Faktem jest, że JavaScript to obecnie kluczowy język sieci Web. Bez niego nie byłoby internetu w formie jaką znamy.
Frameworki front-end
Korzystasz z Codenga? Na pewno, skoro czytasz ten artykuł. Codenga działa dzięki Angular. To tzw. framework to budowania dynamicznych, front-endowych aplikacji. Oczywiście w języku JavaScript. Front-end to po prostu wszystko to, co działa w przeglądarce. To co teraz widzisz, przyciski na które klikasz. Menu, które rozwijasz.
Dzięki Angular mogliśmy zbudować w Codenga te wszystkie interaktywne zadania, edytory kodu w przeglądarce i wiele innych rzeczy. To przykład możliwości jakie zapewniają nowoczesne frameworki JavaScript. Bez nich nie dałoby się stworzyć tak rozbudowanych aplikacji.
Angular to tylko jeden z wielu przykładów. Front-endowe aplikacje to fundamentalny obszar zastosowania JavaScript. Można by wymieniać bez końca narzędzia ułatwiające tworzenie tego typu projektów:
Skończmy na tych czterech. Wypisanie wszystkich, w miarę popularnych narzędzi nie ma sensu bo taka lista zajęłaby połowę artykułu. Gdzie nie spojrzysz, tam jakiś framework do budowania aplikacji front-endowych. A kolejne wyskakują dosłownie z dnia na dzień.
TypeScript
Żeby nie było zbyt łatwo to masz jeszcze do wyboru specyficzną odmianę JavaScript znaną jako TypeScript. Z technicznego punktu widzenia to tzw. nadzbiór, który rozszerza JS o nowe możliwości. Czyli prawie to samo co w JS ale trochę inaczej.
Jedni uwielbiają TypeScript a inni go nie lubią. Niezależnie od prywatnych opinii, TypeScript jest ważną częścią współczesnego ekosystemu JS. Ma swoje plusy, zwłaszcza jeśli pracujemy nad złożonymi projektami. Czasem nie będziesz mieć wyboru i twoja przyszła praca może po prostu wymagać, oprócz JS, dodatkowej znajomości TypeScript.
Na szczęście da się to ogarnąć w krótkim czasie bo TypeScript to tylko dodatkowe rozszerzenie możliwości samego JavaScript.
Node.js
JavaScript to nie tylko front-end. To także back-end czyli możliwość uruchamiania kodu JS na serwerze. Co to nam daje w praktyce? Bardzo dużo
Chat, komunikator, streaming treści audio i wideo. Albo setki innych aplikacji. Takie projekty można pisać w JavaScript dzięki Node.js. To rewolucyjne narzędzie na zawsze zmieniło sposób w jaki postrzegamy oraz używamy JavaScript.
Node.js daje nam możliwość uruchamiania kodu JS poza przeglądarką, na przykład na serwerze. I właśnie dzięki temu mamy te wszystkie niesamowite możliwości tworzenia interaktywnych aplikacji. Z Node.js korzysta m.in Netflix oraz dziesiętki innych popularnych produktów. To niesamowicie ważna część świata JS.
Gry
W JavaScript możesz także tworzyć gry. Może nie będą to tytuły AAA (czyli takie “z górnej półki”, z zaawansowaną grafiką). Niemniej jednak proste gry przeglądarkowe da się pisać bez problemu. Zresztą, statystycznie więcej osób zagra chwilę w przeglądarce niż w gry dla najnowszych konsol oraz PC.
Jeśli chodzi o narzędzia ułatwiające tworzenie gier w JS to masz do dyspozycji sporo fajnych rzeczy. Możesz skorzystać z popularnych frameworków, takich jak Phaser, PlayCanvas czy Pixi.js. Jest tego dość dużo.
Gry to spora, ciągle rosnąca część ekosystemu JavaScript. Z roku na rok możliwości techniczne są coraz większe. Obserwuj ten obszar bo może się tu jeszcze wiele zaskakujących rzeczy pokazać. Zwłaszcza w dziedzinie VR (czyli wirtualnej rzeczywistości) i nie tylko.
Desktop i Elektron
Jest takie fajne narzędzie Visual Studio Code. To wyjątkowo udany edytor kodu używany przez miliony programistów. Jedna z najlepszych rzeczy stworzonych kiedykolwiek przez Microsoft.
Na pierwszy rzut oka to standardowa aplikacji desktopowa. Taki “zwykły” program z okienkami. Wiesz, że Visual Studio Code jest napisany w JavaScript? To jest już od dawna możliwe dzięki narzędziu Electron, które “pakuje” kod JS w typowo okienkowe aplikacje.
Kolejny, jeszcze bardziej popularny przykład to komunikator Slack. Też działa dzięki kombinacji JavaScript + Electron. To świetny dowód na to, jak bardzo jest rozpowszechniony współczesny JavaScript.
Aplikacje mobilne
Zdziwisz się jak wiele aplikacji opartych jest na kombinacji HTML + CSS + JavaScript. Z technicznego punktu widzenia są to strony internetowe opakowane w widok przypominający aplikację mobilną. Wizualnie i funkcjonalnie nie od odróżnienia od tzw. aplikacji natywnej, zbudowanej za pomocą narzędzi specyficznych dla danej platformy (Android, iOS).
Masz do dyspozycji wiele narzędzi ułatwiających to zadanie: React Native, Ionic, PhoneGap. Jest tego sporo bo tworzenie aplikacji mobilnych jest ważną częścią ekosystemu JavaScript.
Proste funkcjonalności
OK. Mamy te wszystkie frameworki, biblioteki i narzędzia. Możemy tworzyć aplikacje serwerowe, mobilne, desktopowe. Co tylko zechcemy.
Nie zapominaj jednak o tym, że JavaScript to z założenia prosty język do pisania skryptów. I wciąż jest to jedno z najważniejszych zastosowań języka. Wszelkie funkcjonalności jak rozwijane menu, wyskakujące okna itp. da się łatwo stworzyć za pomocą “czystego” JavaScript. Czyli bez używania bibliotek, frameworków i nie wiadomo czego jeszcze.
Często dużo lepszym wyjściem jest samodzielne napisanie prostego skryptu dodającego jakąś funkcjonalność do strony niż korzystanie z ciężkiej i skomplikowanej biblioteki. Taki “czysty JS” potrafi zdziałać naprawdę dużo. To też jest ważna część języka. W końcu proste rozwiązania zazwyczaj są najlepsze.
